Επιλογή Σελίδας

Σημεία Ενδιαφέροντος

η ελια στη λεσβο

Το παλιό ελαιοτριβείο της Παναγίας Αγιάσου – « Η παλιά μηχανή»

​Το παλιό ελαιοτριβείο της (Παναγίας) Αγιάσου (γνωστό και ως «η παλιά μηχανή»), χτίστηκε το 1879, στην περιοχή «Καμπούδι», για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες που υπήρχαν για την έκθλιψη των ελιών των παραγωγών, έπειτα από μια μεγάλη φωτιά που εκδηλώθηκε στην Αγιάσο το 1877 και που κατέκαψε πολλούς (περισσότερους από τους μισούς) από τους υπάρχοντες ελαιόμυλους.  Την πρωτοβουλία για την ανέγερσή του, πήρε η Δημογεροντία της Αγιάσου, η οποία δανείστηκε χρήματα, συνέβαλαν επίσης χρηματικά και πολλοί κάτοικοι της Αγιάσου, καθώς και η εκκλησία (Παναγία) της Αγιάσου, η οποία πούλησε κάποια αγροκτήματα που είχε στην κατοχή της (το ελαιοτριβείο γράφτηκε στο όνομα της).

Πρόκειται για το πρώτο ατμοκίνητο ελαιοτριβείο της Αγιάσου (με τέσσερα υδραυλικά πιεστήρια), του οποίου ο μηχανολογικός εξοπλισμός αγοράστηκε από τη Σμύρνη, από το εργοστάσιο του Δ. Ισηγόνη. Τα μηχανήματα και οι μυλόπετρες ήρθαν με καράβι στο Ντίπι του κόλπου της Γέρας και από εκεί μεταφέρθηκαν, με μεγάλη δυσκολία, στην Αγιάσο με ζώα, μέσω της «Πατουμένης» (λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει την Αγιάσο με την περιοχή της Καρίνης), διότι δεν υπήρχε αμαξιτός δρόμος.

Σύμφωνα με την τοπική (προφορική) παράδοση, η ανάγκη για χρήση μεγάλων ξύλινων κορμών (δοκών), για την κατασκευή της στέγης του ελαιοτριβείου, οι οποίοι ήταν πολύ δύσκολο να μεταφερθούν, χρειάστηκαν τη βοήθεια τοπικών μουσικών για το συντονισμό των βημάτων των εργατών που κουβαλούσαν του ξύλινους δοκούς. Οι μουσικοί (κυρίως χάλκινα πνευστά όργανα – «φυσερά»), έπαιζαν τον οργανικό σκοπό Çeçen kizi (Τσετσένα κόρη), ο οποίος (σκοπός) έμεινε γνωστός μέχρι και σήμερα με την ονομασία τα «Ξύλα» ή «Κιούρτικο».

Αργότερα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Τ.Α.Δ. (Ταμείο Ανεγέρσεως Διδακτηρίων) Αγιάσου. Από το 1999 ανακαινίστηκε και διαμορφώθηκε σε Κέντρο Νεότητας του Δήμου Αγιάσου.

Πηγές

https://www.agiasos.gr/article/ta-liotrivia-tis-agiasoy-0, Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 23.03.2023

– Αρχείο ερευνητικού προγράμματος «Κιβωτός του Αιγαίου».

– Α. Καραγιάννη, Ψηφιακή Χαρτογράφηση Βιομηχανικών Μνημείων της Λέσβου, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Μυτιλήνη, 2006.

– Βαγγέλης Χαρίτος, ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΠΑΝΑΓΙΑΣ (ΠΑΛΙΑ ΜΗΧΑΝΗ), στο Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr/reports/2023_01_2527).

Αθ. Ι. Σοφιανόπουλου, «Περί της βιομηχανικής κινήσεως εν τη νήσω Λέσβω», στο: Διάφοραι Μελέται περί των Νήσων, Α΄ Λέσβος, εκδ. Γενική Διοίκησης Νήσων Αιγαίου- τύποις Λέσβου, Μυτιλήνη 1913, σελ.39.

– Ευρυδίκη Σιφναίου, «Λέσβος. Οικονομική και κοινωνική ιστορία (1840-1912)», Μυτιλήνη, Δήμος Μυτιλήνης, 1996.

– Βαρκαράκη Χρ. & Χτούρης Σ., «Πολιτισμικές πρακτικές, πολιτισμικά δίκτυα και κοινωνική διαφοροποίηση», στο: Χτούρης Σ. (επιμέλεια), Μουσικά σταυροδρόμια στο Αιγαίο. Λέσβος (19ος-20ός αιώνας), Εξάντας & Υπουργείο Αιγαίου, Αθήνα, 2000

Χάρτης

Φωτογραφίες



 

Βίντεο



Βίντεο 3D Αναπαράστασης